Centrala telefoniczna – historia i zasady działania

Centrala telefoniczna to zespół urządzeń przeznaczonych do łączenia abonentów w sieci telekomunikacyjnej, umożliwiający wymianę informacji. W skład centrali wchodzą urządzenia komutacyjne, które odpowiadają za zestawianie połączeń telekomunikacyjnych, oraz urządzenia pomocnicze gwarantujące prawidłowe działanie centrali. Centrale można podzielić na analogowe i cyfrowe, co wynika z różnic w zasadach działania oraz sposobie przetwarzania i przesyłania danych.

Pierwsza ręczna centrala telefoniczna została uruchomiona w 1878 roku w Stanach Zjednoczonych. Umożliwiała ona przeprowadzenie dwóch jednoczesnych rozmów telefonicznych.

Łącznica telefoniczna

Łącznica telefoniczna to urządzenie techniczne realizujące procesy komutacyjne. Jej głównym zadaniem jest zestawienie łączy telefonicznych w celu realizacji połączeń.

Klasyfikacja łącznic telefonicznych

• Łącznica bezpośrednia – procesy łączeniowe w centrali są sterowane bezpośrednio od aparatu abonenta, bez pośrednictwa innych urządzeń.
• Łącznica pośrednia – zawiera układy rejestrowe, które magazynują informacje łączeniowe.

Wyposażenie łącznic telefonicznych

Do podstawowego wyposażenia łącznic należą:

• Sieć dróg połączeniowych – wyposażenie komutacyjne centrali, służące do tworzenia połączeń między łączami przyłączonymi do łącznicy. Składa się ona z:
  • Szukacza liniowego drugiego stopnia – służy do odnajdywania łączy inicjującego połączenia.
  • Stopni wybierania grupowego – oznaczanych kodami WG od 1 do 4.
  • Stopnia wybierania liniowego – oznaczanego kodem WL.
• Urządzenia sterujące – odbierają sygnały sterujące i uruchamiają elementy sieci drogi połączeniowej.
• Wyposażenie liniowe – indywidualne wyposażenie każdego łącza przyłączonego do łącznicy.
• Łącza abonenckie – są łączami dwukierunkowymi.
• Łącza międzycentralowe – mogą być dwukierunkowe lub jednokierunkowe.

Zasady działania łącznic telefonicznych

Ręczne łącznice

Ręczne łącznice działają dzięki podłączaniu przez operatora odpowiednich wtyczek do gniazd. Przykładem jest łącznica polowa PK-10.

Automatyczne–elektromagnetyczne łącznice

W automatycznych łącznicach elektromagnetycznych elementami komutacyjnymi są przekaźniki oraz wybieraki krzyżowe lub biegowe. Przykładami takich łącznic są centrale Strowger 32AB, Pentaconta, K-65 i K-66. Kluczowymi elementami wyposażenia są:

• Przekaźnik telefoniczny obojętny – elektromagnetyczny przekaźnik służący do otwierania i zamykania obwodów elektrycznych. Jego konstrukcja obejmuje układ odbiorczy, układ pośredniczący oraz układ wykonawczy, który uruchamia zestaw sprężyn stykowych.
• Wybierak – elektromagnetyczny element komutacyjny, który dokonuje połączeń między łączami przychodzącymi a wychodzącymi.

Automatyczne–elektroniczne łącznice

W automatycznych łącznicach elektronicznych komutacja oparta jest na matrycach przekaźników kontaktronowych, a sterowanie odbywa się za pomocą układów scalonych małej skali integracji. Przykładem są centrale E-10 i E-10B.

Automatyczne–cyfrowe łącznice

Centrale cyfrowe, takie jak S12, Siemens EWSD czy Lucent 5ESS, są nowoczesnymi systemami stosowanymi również w Polsce. Centrala Lucent 5ESS obsługuje ruch międzymiastowy dla warszawskiego węzła CMA oraz pełni funkcję centrali międzynarodowej, lokalnej i tranzytowej MMA.

Zasilanie centrali telefonicznej

Zasilanie centrali telefonicznej obejmuje:

• Zasilanie elektroenergetyczne – dostarczanie energii elektrycznej do urządzeń centrali.
• Siłownię – generuje prąd stały wymagany do zasilania urządzeń telekomunikacyjnych.
• Zasilanie sygnałowe sygnalizacji – generowanie sygnałów tonowych słyszalnych przez abonenta oraz sygnałów dla wieloczęstotliwościowej sygnalizacji między rejestrowej.
• Zasilanie impulsowe (zegary) – zapewnia ciągi impulsów niezbędne do pracy łącznicy cyfrowej.

Do generowania prądu przemiennego w centralach stosuje się:

• Przetwornice sygnałowe
• Przetwornice tranzystorowe
• Przetwornice tyrystorowe
• W systemach cyfrowych – wszystkie potrzebne sygnały są generowane w postaci cyfrowej.

W systemie E-10, podstawowym elementem zegara są dwa generatory pracujące równolegle, dostarczające sygnał do trzech powielaczy, które zasilają cztery magistrale połączone z zespołami centrali.

Dalsze szczegóły znajdziesz w artykule źródłowym: https://pl.wikipedia.org/wiki/Centrala_telefoniczna